Mediacja to alternatywny sposób rozwiązywania sporów – mniej formalny, szybszy i często mniej kosztowny niż postępowanie sądowe. Ale jak dokładnie przebiega mediacja i czego można się spodziewać?
Dziś – praktyczne spojrzenie, krok po kroku.
Czym jest mediacja?
Mediacja to dobrowolny, poufny proces, w którym strony konfliktu – przy udziale bezstronnego mediatora – próbują samodzielnie wypracować porozumienie. Mediacja może dotyczyć zarówno spraw sądowych (na etapie pozwu), jak i pozasądowych (zanim sprawa trafi do sądu).
Kiedy możliwa jest mediacja?
- Przed procesem – strony mogą wspólnie zwrócić się do mediatora.
- W toku sprawy sądowej – sąd może zaproponować mediację i skierować strony do niej postanowieniem.
- Po wyroku – mediacja może służyć np. ustaleniu sposobu wykonania wyroku, rozłożeniu spłat na raty lub ugodowemu zamknięciu pozostałych kwestii.
Jak wygląda mediacja w praktyce?
1. Zgoda stron
Mediacja jest dobrowolna – nie można nikogo do niej zmusić. Zdarza się, że jedna strona odmawia udziału – to niestety kończy temat.
2. Wybór mediatora
Mediator może być:
- wskazany przez sąd z listy stałych mediatorów,
- wybrany przez strony w porozumieniu,
- zaproponowany przez jedną ze stron i zaakceptowany przez drugą.
3. Organizacja spotkania
Mediator kontaktuje się z pełnomocnikami lub bezpośrednio ze stronami, ustalając dogodny termin i formę:
- spotkanie wspólne lub oddzielne rozmowy,
- stacjonarnie lub online (np. przez Zoom, Teams).
4. Początek mediacji
Mediator przedstawia reguły mediacji – poufność, dobrowolność, brak formalizmu. Wyjaśnia, że to strony – nie mediator – decydują o treści ewentualnego porozumienia.
5. Rozmowa i prezentacja stanowisk
Każda ze stron (lub jej pełnomocnik) przedstawia swoje stanowisko, żądania i propozycje rozwiązań. Mediator nie ocenia i nie doradza – czuwa nad przebiegiem rozmowy.
6. Negocjacje
Strony – przy wsparciu mediatora – prowadzą rozmowy mające na celu osiągnięcie kompromisu. W mediacjach z udziałem profesjonalnych pełnomocników (np. adwokata, radcy prawnego) to oni zwykle prowadzą dialog w imieniu klientów.
Mediator nie proponuje rozwiązań, lecz pomaga stronom dojść do własnych ustaleń.
7. Zawarcie lub brak ugody
Jeśli strony uzgodnią warunki porozumienia – mediator spisuje ugodę zgodnie z ich treścią. Po podpisaniu przez strony można ją złożyć w sądzie celem zatwierdzenia – wtedy uzyskuje moc wyroku.
Jeśli strony się nie porozumieją – postępowanie mediacyjne kończy się bez ugody. Sprawa wraca do sądu (lub trafia tam po raz pierwszy).
Kiedy mediacja ma sens?
Z naszego doświadczenia wynika, że mediacja może być skuteczna zwłaszcza wtedy, gdy:
- strony chcą załatwić sprawę szybciej i bez stresu sądowego,
- istnieje szansa na kompromis (np. w sprawach majątkowych, spadkowych, kredytowych),
- zależy im na zachowaniu dobrych relacji (np. byłych małżonków, wspólników, sąsiadów).
Podsumowanie
✔ Mediacja jest dobrowolna i poufna,
✔ Mediator nie rozstrzyga sporu i nie narzuca rozwiązań,
✔ Ugoda spisana przez mediatora – po zatwierdzeniu przez sąd – ma moc wyroku,
✔ Warto rozważyć mediację, zanim sprawa przerodzi się w wieloletni proces.
Masz sprawę, którą warto zakończyć polubownie? Jako adwokat i stały mediator sądowy mogę pomóc Ci ocenić sytuację, przygotować do mediacji i – jeśli trzeba – profesjonalnie poprowadzić negocjacje.
Zapraszamy do kontaktu – wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie.
